Projectmanagement is geen uitvinding van de 21ste eeuw. Een doel bepalen, het project vorm geven, het te realiseren werk vooraf goed inplannen en uiteindelijk het geheel ten uitvoer brengen, werd reeds gedaan door de Romeinen, de Egyptenaren, De Grieken, de Maya’s, de Azteken, de Chinezen, enz. Ver voor de 21ste eeuw werden reeds gigantische werken gerealiseerd.
Het is echter in de jaren 1800 dat projectmanagement – zoals we het vandaag kennen – vorm begon te krijgen, dankzij de Eerste en Tweede Industriële Revolutie.
De uitvinding van gietijzer en de stoommachine, zetten de mensen aan om grote complexe bouwprojecten te realiseren (vb. Bouw van de Amerikaanse Transcontinentale spoorlijn). Zonder een goede planning en een gestructureerde aanpak zou het beheer van deze massa medewerkers en materiaal niet mogelijk geweest zijn.
Tegelijkertijd zijn er Frederick Taylor (1856-1915) en Frank Gilbreth (1826-1924) die werkprocessen gaan analyseren[1]. Mankracht is in ruime mate aanwezig, doch niet onbeperkt. Om meer output te genereren, is meer mankracht alleen niet voldoende, dus het werkproces diende geoptimaliseerd te worden.
Eind 1800 komt de Tweede Industriële Revolutie op gang. Uitvinding en invoering van staal (ipv gietijzer), de stoomturbine, elektriciteit en de verbrandingsmotor openen nieuwe mogelijkheden, maar vragen ook om een vernieuwde projectaanpak.
Henry Gantt (1861-1919), concludeerde dat de invoering van mijlpalen en een doordachte logische volgorde van activiteiten bepalend waren voor een optimaal verloop van een project. Aangevuld met inschatting van tijdsduur en een duidelijke grafische voorstelling (de Gantt chart of strokendiagram), kwam een handig planning instrument tot stand.
Vandaag is dit Gantt diagram nog steeds één van de hoofdhulpmiddelen van de projectverantwoordelijke.
Tijdens WO I worden de technieken van Taylor, Gilbreth en Gantt succesvol toegepast in de militaire scheepsbouw bij de US Navy.
Charles Bedaux (1886-1945) verfijnde de technieken voor een meer nauwkeurige inschatting van de benodigde tijd. Deze technieken werden succesvol toegepast bij de bouw van de Hoover stuwdam nabij Las Vegas (Arizona, USA).
Grotere en meer complexe projecten worden nu opgestart en investeerders vragen naar meer nauwkeurige informatie en garanties. Dus betere plan- en beheerstechnieken zijn nodig.
Oorlogen zorgen er dikwijls voor dat geld en middelen in ruimere mate beschikbaar zijn dan anders. Zo worden tijdens WO II tal van project plan- en beheerstechnieken uitgetest en verder geoptimaliseerd. Een mooi voorbeeld hiervan is de ontwikkeling en bouw van de alom bekende Willy’s Jeep. (WikiPedia).
In de jaren ’50 komt de Derde Industriële Revolutie tot stand met de invoering van digitalisering en computers. Nieuwe mogelijkheden voor berekeningen en communicatie komen beschikbaar, waardoor er ook nieuwe projecten mogelijk worden.
Vooral de Amerikaanse militaire programma’s dragen hun steentje bij in de verdere ontwikkeling van projectmanagement hulpmiddelen en technieken. Zo wordt in 1954 de term “project management” voor het eerst officieel ingevoerd door Bernard Schriever (1910-2005), vader van de ballistische raket en architect van diverse ruimteprogramma’s bij de US Airforce.
Dan gaat het snel : in 1955 wordt door de US Navy de PERT analyse (netwerk diagram) ingevoerd. Nu begint ook de petrochemische industrie haar steentje bij te dragen. In 1956 wordt door Dupont het begrip “kritisch pad” ingevoerd, gevolgd door US Defense met de begrippen “Work Breakdown Structure” en “Earned Value”.
Na de petrochemische industrie begint ook de civiele bouwwereld deze projectmanagement technieken te gebruiken. Dus de noodzaak aan enige vorm van standaardisering en uniformiteit in terminologie en definities drong zich op.
Eind jaren ’60 beginnen de eerste “instituten” te ontstaan. Eerst IPMA (International Project Management Association) in Europa en nadien PMI (Project Management Institute) in de USA. Beiden ontwikkelen een “standaard” die enerzijds de diverse technieken en hulpmiddelen beschrijft en anderzijds terminologie en definities vastlegt. Dit moet toelaten dat projectmedewerkers elkaar begrijpen en dat projecten in het algemeen beter beheersbaar zijn.
Door de jaren heen werden deze standaarden verder geoptimaliseerd en aangevuld, dankzij de verdere ontwikkeling van diverse management technieken. In 1996 werd dan PRINCE2 geïntroduceerd door de Britse overheid als te gebruiken projectmanagement benadering voor de realisatie van overheidsbouwprojecten.
Vandaag zijn PMI (PMBoK), PRINCE2 en IPMA de meest voorkomende methoden. Andere benaderingen zoals ITIL, Agile, Scrum, enz zijn varianten of combinaties teneinde specifieke projecttypes of situaties te dienen (vb softwareontwikkeling).
Meer info over de geschiedenis van project management kan je lezen in deze Engelstalige brochure.
[Voetnoot] Frederick Taylor (1856-1915) en Frank Gilbreth (1826-1924) onderzochten de werkprocessen in ijzer en staalfabrieken. Dmv “standaardisering” konden zij de werkprocessen optimaliseren en meer output genereren zonder meer mankracht in te zetten.
